Kawthoolei Day 

၇၄ နှစ်ပြည့် ကော်သူးလေးနေ့

(၁၄.၆.၁၉၄၉-၁၄.၆.၂၀၂၃)

နိဒါန်း

         ကုန်လွန်သွားသည့်အချိန်တိုင်းမှာ ထူးခြားသည့်နေ့ရက်အချို့တို့သည် လူသားများအတွက် အမှတ်ရ နေ့ရက်များဖြစ်ပြီး၊ သမိုင်းအဖြစ်တည်ရှိ့နေလေသည်။ ဤသို့ပင်၊ ၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့သည် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးခေါင်းဆောင်များက ကော်သူးလေလွပ်လပ်ရေးနေ့ကို ကြေငြာခဲ့ဖူးသည့် ထူးခြားသော နေ့တနေ့သည် ကရင့်သမိုင်းထဲမှာရှိ့ခဲ့လေပြီးဖြစ်သည်။ ကရင်အများစုက ထို့နေ့ကို မေ့လျော့ကောင်းမေ့လျော့နေပေမယ့် ထိုနေ့ရက်ကို မေ့၍မရသော ကရင်ခေါင်းဆောင်အချို့ နှင့်ကရင်လူငယ် ပညာတတ်များ၊ ကရင်မျိုးချစ်လူငယ်များရှိကြပါသည်။ ယခုကျရောက်မည့် ၇၄ နှစ်မြောက် ကော်သူးနေ့အတွက် ရေးသည့်ဆောင်းပါးသည်၊ လွန်ခဲ့သော ၂၀၂၀ ခုနှစ်က စာရေးသူအနေဖြင့် ရေးသားတင်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်သော်လည်း၊ ယခုပြန်၍ တင်ပြသောအကြောင်း အရာမှာ ယခင် ရေးသားထားခဲ့ပြီးသော အရာကို ပြန်လည် မွမ်းမံပြင်ဆင်  ဖြည့်စွက်ကြောင်း စာရှူ့သူများအား အသိပေးလိုပါသည်။ ထို့အပြင် ဤဆောင်းပါး၏ အဓိက တင်ပြရသည့် ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ကော်သူလေး သည် မတူသလို၊ ကရင်ပြည်နယ်နေ့နှင့် ကော်သူးလေနေ့သည်လည်း မတူကြောင်းကို အဓိက မီးမှောင်းထိုးပြလိုပြီး၊ ကော်သူးလေဟူသည်မှာ အဘယ်နည်း၊ ဘာကို ဆိုလိုသနည်းဟူသည်ကို သမိုင်းကြောင်းအားအခြေခံပြီး စာဖတ်သူကို အဓိက တင်ပြလိုသည့် ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။

ကော်သူးလေးအဓိပ္ပါယ်

ကော်သူလေးဟူသောအသုံးအနှုန်းကို ပထမဦးဆုံး ဖန်တီးခဲ့သူမှာ ပဒိုစောဝိရကျော်ဖြစ်ပြီး ထိုအသုံးအနှုန်းကို အသက်သွင်းခဲ့သူများမှာ ကော်သူးလေအစိုးရ၊ ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံးအကြီးအကဲများ ပင်ဖြစ်သည်။ ကော်သူလေ၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ မကောင်းမှု၊ နိုင်လိုမင်းထက်ပြုမှုမရှိသော တိုင်းပြည်၊ နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ “ကော်” ဟူသော် အနက်မှာ “နိုင်ငံ/တိုင်းပြည်” ဖြစ်၍၊ “သူး” ဟူသောအနက်မှာ “မကောင်းခြင်း၊ အကြမ်းဖက်မှု၊ နိုင်လိုမင်းထက်မှု” ဖြစ်ပြီး၊ “လေ” ဟူသည်မှာ “မရှိ၊ နတ္တိ” ဟူသော နိုင်ငံတော်ဝါဒ (Nationalism)၊ နိုင်ငံတော်အယူအဆ (National Ideology) ကို ဆိုလိုပါသည်။ လေးနက်သောကော်သူလေး၏ အဓိပ္ပါယ်ကို ကော်သူးလေ၏ စည်းတံဆိပ်တွင် ဖေါ်ပြပါစာသားများက မီးမှောင်းထွန်းပြနေပါသည်။ ကော်သူးလေ၏ စည်းတံဆိပ်ထဲတွင် ဒီမိုကရေစီ၊ စည်းလုံးခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်း ခြင်းနှင့် လွပ်လပ်ခြင်း ဟူသည့် စာသားကို ထည့်သွင်းထားပါသည်။ ထို့အချင်းအရာကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ကော်သူလေးသည် လူအများစု၏ သဘောထား၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာလူထုကို ကိုယ်စားပြုခြင်း၊ လူထုစည်းလုံးခြင်း၊ လူထုငြိမ်းချမ်းရေး နှင့် လူထု၏ လွပ်လပ်ရေးကို အသားပေးသည့် နိုင်ငံတော်ဝါဒ (Nationalism) ကို ထည့်သွင်ထားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ပိုမို၍ လေးလေးနက်နက် ကော်သူလေး၏ အဓိပ္ပါယ်ကို စာရေးသူမှ ဖွင့်ဆိုရမည်ဆိုပါက ကော်သူလေးသည် လူမျိုးတစ်ခု၏ဝါဒ၊ လူမျိုးတစ်စု၏ ဆန္ဒကို ကိုယ်စားပြုခြင်းထက်၊ ကော်သူလေး အုပ်ချုပ်နယ်မြေအတွင်းရှိ ကော်သူးလေ လူထု/နိုင်ငံသားအားလုံးကို ငြိမ်းချမ်းခြင်း၊ စည်းလုံးခြင်း၊ လွပ် လပ်ခြင်းဟူသော အရာကို ကိုယ်စားပြုနေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ လက်ရှိမြင်ပြေအခြေအနေပင်လျင် ကော်သူးလေ စီမံအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိသောနယ်မြေ၌ ကရင်လူမျိုးတစ်စုတည်းသာ ရှိသော နယ်မြေမဟုတ်ဘဲ မတူကွဲပြား လူမျိုးပေါင်းစုံများနေထိုင်သော နယ်မြေဖြစ်သည်ကိုလည်း ငြင်း၍မရပေ။ ကော်သူလေး၏နိုင်ငံတော်ဝါဒ (Nationalism) သည် ဤမြေ၊ ဤနိုင်ငံ/ပြည် အတွင်းရှိ နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားအားလုံး၏ အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုကိုသာရှေးရှုသည့်သဘောကို သက်ရောက်ပြီး၊ မတရားမှု၊ နိုင်လိုမင်းထက်မှု၊ အကြမ်းဖက်မှု၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဖျက်စီးမှုတို့သည် ကော်သူးလေဝါဒ (Nationalism) ကို ဆန့်ကျင်နေသည်။

ကော်သူးလေနေ့

ကော်သူလေးနေ့ကို သတ်မှတ်ရာတွင် မည့်သည်အချိန်၊ မည်သည့်နေရာမှာ မည်သူက ဘယ်လိုရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြောဆိုခဲ့သည်ကို ပထမဦးဆုံးသိဖို့ရန်အရေးကြီးပါသည်။ ဤသို့ဖြင့် သမိုင်းတွင်၊ ကရင်တော်လှန်ရေး အစပျိုးခဲ့သည့် ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၃၁ အချိန်၊ အင်းစိန်တိုက်ပွဲကြီး ၁၁၂ရက်အကြာ ဆင်နွဲ့သည်ခုခံစစ်အပြီး၊ အင်းစိန်ကျပြီးချိန်၊ ကရင်ခေါင်းဆောင်များ နေရာခွဲကာ အုပ်ချုပ်ရေးတာဝန်ယူခဲ့သောအချိန်မှာ ကော်သူလေးသည် စတင်၍ ဖြစ်တည်လာရန် အကြောင်းဖန်လာခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဇွန် ၁၄ ရက်၊ တောင်ငူမြို့တွင် K.G.B ဟုခေါ်သော Kawthoolei Governing Body စတင်ဖွဲ့စည်းပြီးပြီးချင်း ထိုနေ့ညနေ အချိန်တွင်လည်း ကော်သူးလေး (နိုင်ငံ/ပြည်) တည်ထောင်ခြင်းအကြောင်း အသံလွင့်ရုံတွင်ကြေငြာပြီး ကော်သူးလေး အစိုးရကို ဖွဲ့စည်းပြီးကြောင်း ကမ္ဘာသိအောင်ကြေငြာခဲ့သည်။ ဇွန် ၁၄ရက်သည်  ကော်သူးလေးအစိုးရဖွဲ့စည်းသောနေ့ဖြစ်သဖြင့် ကော်သူးလေးနေ့အဖြစ့်အသိအမှတ်ပြုထုတ်ပြန်ခဲ့သေးသည်။  နိုင်ငံတကာ အသံလွင့်ဌာနများဖြစ်သော BBC, All India သတင်းဌာနများကလည်း ကော်သူးလေး အသံလွင့်ဌာနမှ ကြေငြာသောကြေငြာချက်ကို ပြန်လွင့်၍ ကြေငြာခဲ့ပေးသည်။

 ကော်သူးလေးအစိုးရဖွဲ့စည်းချိန်တွင် အဖွဲ့ဝင်များမှာ

၁။ ဝန်ကြီးချုပ် စောဘဦးကြီး (စောဘဦးကြီးကျဆုံးချိန်တွင် ကော်သူးလေးသမ္မတကျဆုံးပြီးဟု ဗမာသတင်းစာ တွင် ဖော်ပြ)

၂။ ဦးလှဖေ (နိုင်ငံခြားရေး)

၃။ စောဖိုးမောင် (ပြည်ထဲရေး)

၄။ စောရွှေလေး (ကာကွယ်ရေး)

၅။ စောဘထွန်း (ပညာရေး)

၆။ စောဂျွန်ဆင်ဒီဖိုးမင်း (လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် ပို့ဆောင်ရေး)

၇။ စောစိန်တင် (သစ်တော်နှင့်လယ်ယာ)

၈။ စောထူးရာဦး (ဘဏ္ဍာရေး)

စသဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ (စကောလယ်တော၊ ၁၀၆)

         ကော်သူးလေးကို တောင်ငူမြို့မှာ ဌာနချုပ်ထားသည့်အချိန်နေရာတွင် ကော်သူလေး (နိုင်ငံ/ပြည်)ကို ညနေပိုင်းတွင် ကော်သူးလေးအသံလွင့်ရုံဖြင့်ကြေငြာခဲ့သည်။ ထိုကြေငြာခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖဆပလ အစိုးရမှ ကော်သူးလေကို ပိုမို၍ ထိုးစစ်ဆင်ခြင်းကို ပြုလုပ်လာခဲ့သည်။   ထိုကြေငြာချက်ကြောင့် ထိုနေ့ကို ကော်သူးလေး(နိုင်ငံ/ပြည်) နေ့ဟု သတ်မှတ်သည်။

ကော်သူးလေနေ့ နှင့် ကရင်ပြည်နယ်နေ့ မတူညီပုံ

ကော်သူးလေးနေ့သည် မြန်မာပြည့်အနှံ့ရှိကရင်များအားလုံးကိုသာမက၊ ထိုင်းနယ်စရှိကရင်များ ကိုပင် ကိုယ်စားပြု၍ ကရင်ပြည်နယ်နေ့ဆိုသည်က လက်ရှိကရင်ပြည်နယ်အတွင်း သီးသန့်သတ်မှတ် ထားသည့် ၁၁,၇၃၀ စတုရန်းမိုင်သာရှိသော နေရာပင်ဖြစ်သည်။ ထိုအချင်းအရာကို ကရင်လူများစုက လက်ခံထားသည့် ပြည့်ဝသောကော်သူးလေး (နိုင်ငံ/ပြည်) မဟုတ်ပါ။

သမိုင်းကြောင်းအရ၊ ကရင်ပြည်နယ်ကို ပဆဖလအစိုးရက အာဏာလွဲအပ်သည့်အခါ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် အလွန်စိကုပ်စွာနေရာချဲ့ထွင်ပေးခဲ့ကြသည်။  ၁၉၅၁ ခုနှစ်အချိန်တွင်၊ သံလွင်ခရိုင် ဖာပွန်ဒေသကို ကရင်ပြည်နယ်ဟုကနဦးသတ်မှန်ပြီး၊ ၁၉၅၂ခုနှစ်တွင် ကြာအင်းဆိပ်ကြီး၊ လှိုင်းဘွဲ့၊ ဖားအံ နှင့်သံတောင်ကို ထပ်မံသတ်မှတ်ပြဌာန်းပေးပြီး၊  ၁၉၆၀နှစ်အရောက်မှသာလျင် ကရင်ပြည်နယ်တွင် လှိုင်းဘွဲ၊ ဖားအံ၊ သံတောင်၊ ဖာပွန်၊ ကော့ကရိတ်၊ ကြာအင်းနှင့် မြဝတီစသဖြင့် မြို့နယ် ၇မြို့ နယ်ရှိလာတော့သည်။ ထို့ပြင် ကရင်ပြည်နယ်နေ့ကို ဇွန်လ ၁ရက်နေ့တွင် ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ကျင်းပခဲ့ဖူးသည်။ ဘာရည်ရွယ်ချက်ကြောင့် ကရင်ပြည်နယ်နေ့ကို ဇွန်လ ၁ရက်နေ့ ၁၉၅၅တွင် ကျင်းပခဲ့ရလဲဆိုသည်က မသိရပေမယ့် ထိုအချိန်အခါတွင် မိုးရွာသောကြောင့် ကရင်ပြည်နယ်နေ့ကို ပြည်လည်သုံးသပ်ကာ နိုဝင်ဘာ ၇ရက်နေ့သည် ကရင်ပြည်နယ်နေ့ဖြစ်လာခဲ့ရပါသည်။ ကရင်ပြည်နယ်ကို ကော်သူလေးပြည်နယ်ဟု ပြောင်းလဲ ခေါ်ဆိုရန် KRC (ကရင်တော်လှန်ရေး ကောင်စီ)၏ တောင်းဆိုမှုကြောင့် ၁၉၆၃ခုနှစ်တွင် ကော်သူလေးပြည်ဟုခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၇၄ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ ပြဌာန်းချက်တွင် ကော်သူးလေးပြည်နယ်မှ ကရင်ပြည်နယ်ဟူ၍ ပြန်၍သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ (KIC-2016)။

ဖော်ပြပါကရင်ပြည်နယ်ဖြစ်တည်လာမှုသမိုင်းအရ၊ ဖဆပလ၏ နိုင်ငံရေး စိတ်ဆန္ဒအပြည့်အဝ ရှိခြင်းအပေါ်မှာ အခြေခံသတ်မှတ်ပြီး ဖြစ်တည်လာသည်လို့နာလည်း၍ မရပေ။  မပေးလို့မရခြင်း သို့တည်းမဟုတ် မပေးလို့မဖြစ်လို့သာပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ကရင်ပြည်နယ်ကို ကော်သူးလေပြည်နယ်ဟူ၍ လူထုကို အထင်နှင့်အမြင်လွဲအောင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အဖွဲ့အစည်းမှာလည်း KNU မှာခွဲထွက်ခဲ့သည့် KRC အဖွဲ့၏ တောင်းဆိုမှုကြောင့် ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ဤအချင်းအရာကိုကြည့်လျင် မိမိတို့ကရင်တို့သည်လည်း မိမိတို့၏ ဖြစ်တည်မှုကို ခံယူချက်ပြည့်ဝမှုဖြင့် ထားရှိပုံမပေါ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။

မည်သို့ပင်ဖြစ်စေကာမူ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်နေ့သည် ကော်သူးလေးနေ့ နှင့် မသက်ဆိုဘဲ ကော်သူးလေး နှင့် ကော်သူးလေနေ့သည် ကရင်ပြည်နယ်ရှိ လူထုအားလုံးနှင့်သက်ဆိုင်သလို၊ တနင်္သာရီတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်း၊ တောင်ငူခရိုင်၊ အင်းစိန်ခရိုင်၊ ဟန်သာဝတီခရိုင်၊ ညောင်လေးပင်ခရိုင်ခွဲနှင့် သံလွင်ခရိုင်အတွင်းရှိ့ လူတို့အားလုံးနှင့်လည်း သက်ဆိုင်ပါသည်။  (Paul Kenan, 2008. Pg-8)

နိဂုံး နှင့် အကြံပြုချက်

အခြေအနေ အခက်အခဲကြောင့် ယနေ့အထိ ပြီးပြည့်စုံသော ကရင်ပြည်နယ် ကော်သူလေးသည် မဖြစ်ပေါ်လာသေးသော် လည်း  ကရင်ခေါင်းဆောင်များထားခဲ့သည့် ရူပါရုံကြောင့် ပြီးပြည့်စုံသော ကော်သူးလေးရရှိရေးသည် ကရင်လူမျိုးများ၏ နှလုံးသားထဲတွင် ထဝရရှင်သန်နေပြီးသား အရာဖြစ်ရပေမည်။  ရန်သူ၏ နည်းပရိယယ်အောက်တွင် ကော်သူလေးနေ့နှင့် ကရင်ပြည်နယ်နေ့ မတူညီမှုမျိုး၊ လေးနက်သောအဓိပ္ပါယ်ကွာဟမှုမျိုး၊ လက်ရှိတော်လည်းရေး၏ ပန်းတိုင် နှင့် လူမျိုးအခြေပြု သေးသိမ်သော အယူဝါဒများအောက်တွင် မကျရှုံးရန်အရေးကြီးသလို၊ ကော်သူးလေနေ့ တွင် ကော်သူလေး၏ နိုင်ငံတော်အယူဝါဒ၊ နိုင်ငံတော်ဝါဒကို အလေးအနက်ဆင်ခြင်နိုင်ရန်အရေးကြီးလှ ပါသည်။

ကော်သူးလေး အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်း/ မခံရခြင်းသည် ပထမဦးစားပေးကိစ္စရပ် မဟုတ်သော်လည်း၊ မိမိကိုယ်မိမိ မည်သို့မည်ပုံ အသိအမှတ်အသိမှတ်ပြုနေသနည်းဟူသည်က ပထမဦးစားပေးရမည့်အရာဖြစ်သည်။ သို့မှသာ နိုင်ငံတကာမှ မိမိတို့ကို အသိအမှတ်ပြုနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ယနေ့ ၇၄ နှစ်ပြည့်ကော်သူးလေးနေ့တွင် အနာဂါတ် ကရင်လူငယ်များ ပြန်ပြီး မိမိတို့၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ အသိပညာ သမိုင်းပေးတာဝန်များကို ပြန်လည် သတိရကာ နိုးထလာဖို့ အကြုံပြုလို၍ ရည်ရွယ်ပြီးရေးသားခြင်းဖြစ်သည်။ 

ရဲဘော်စောအဲလ်ဘတ်ချို

အကိုးအကား

၁. KIC (2016). ကရင်ပြည်နယ်နေ့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ။

၂. Kennan, Paul (2008). Saw Ba Oo Gyi: The Voice of Revolution, KHCPS Paper.

၃. ဖူးစကောလယ်တော၊ ကရင်တော်လှန်ရေးသမိုင်း။